IEC61850 Versiyon 2 Uygulama Notu
Not: Bu doküman versiyon 19 ve 19 üzeri DM serisi Mikrodev cihazlarını kapsamaktadır. Versiyon 19 öncesi DM ve RTU serisi cihazlar için IEC 61850 Uygulama Notu Versiyon 1.0 dokümanına başvurulmalıdır.
IEC61850 Protokolü
IEC 61850, özellikle elektrik dağıtım sistemlerinde kullanılan bir haberleşme protokolüdür. Elektrik enerjisi altyapısındaki bileşenler arasında veri alışverişini standartlaştırmak ve kolaylaştırmak amacıyla geliştirilmiştir. Bu standart, transformatörler, kesiciler, koruma röleleri ve diğer elektrik şebekesi bileşenlerinin birbirleriyle güvenli ve hızlı bir şekilde iletişim kurmasını sağlar.
Mikrodev, IEC 61850 protokolünü birçok RTU (Remote Terminal Unit) ürününde desteklemektedir. Telediagram programlama editöründe bulunan IEC 61850 Browser aracı sayesinde gerekli konfigürasyon kolaylıkla yapılabilmektedir. Mikrodev RTU cihazı, Client olarak çalışarak IED’lerin (Intelligent Electronic Device) konfigürasyonunu sağlamak için ".scl" uzantılı dosyaları kullanır.
IEC 61850 Browser üzerinden üç farklı veri okuma yöntemi bulunmaktadır:
- Data Nesnesi Okuma
- Dataset Okuma
- Report Okuma
Bu seçenekler sayesinde hangi verilerin nasıl alınacağı belirlenir ve editördeki ilgili bloklarla ilişkilendirilmesi sağlanır. Yapılan ayarlar dışa aktarılarak, Telediagram programlama editöründe bulunan IEC 61850 Table Panel kısmına aktarılmalıdır. Bu panel üzerinden IED’lerin IP adresi, port bilgisi ve bağlantı komutları tanımlanarak haberleşme tamamlanır.
Data Nesnesi
Data Nesnesi Okuma
MDV61850 Browser üzerinden yeni bir proje oluşturmak için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz.
MDV61850 Browser'ı açmak için Telediagram programında Araçlar menüsüne girilir ve MDV61850 Browser seçeneğine tıklanır.
MDV61850 Browser açıldıktan sonra, Dosya menüsünden Yeni Proje seçeneğine tıklanır.
Açılan pencerede, röleden çekilen 61850 konfigürasyon (.cid, .icd, .scl) dosyası seçilir.
Proje için bir isim belirlenir ve kaydedileceği dosya yolu seçilir. Projeyi Oluştur butonuna tıklanarak yeni proje oluşturulur.
Yeni proje başarıyla oluşturulduğunda Info ekranında, röleden çekilen 61850 konfigürasyon dosyasına ait bilgiler görüntülenir. "Proje oluşturuldu" yazısı ekranda görünüyorsa, işlem başarılı şekilde tamamlanmış demektir.
Not: MDV61850 Browser ile ilgili detaylı bilgi için MDV61850 Browser Uygulama Notu dokümanına başvurabilirsiniz.
MDV61850 Browser'da okunmak istenen data nesneleri, sağ tarafta bulunan Data Nesneleri Listesi içinden çift tıklanarak seçilir. Seçilen data nesneleri, Data Nesne Tablosu içinde görüntülenir.
MMS_Type sütununda, seçilen verinin değişken tipi otomatik olarak güncellenir. Burada belirtilen veri tipine göre telediagram üzerinden blok atanmalıdır.
MDV61850 Browser’ın Connection bölümünde, röle ile RTU arasındaki bağlantıyı açıp kapatmak ve bağlantı durumunu takip etmek için aşağıdaki bloklar Telediagram üzerinden atanmalıdır:
- ConnectEnb Signal: Röle ile RTU arasındaki bağlantıyı kontrol etmek için kullanılan sinyaldir. Telediagram üzerinden ilişkilendirilecek bir blok seçilir.
Telediagram’da bu etikete tetik sinyali (1 değeri) uygulandığında, RTU röleye bağlanır ve haberleşme başlatılır.
Bağlantıyı kesmek için bu sinyal 0 yapılmalıdır. - DevStatus Signal: Bağlantı durumunu gösteren bir sinyaldir ve Telediagram üzerinden ilişkilendirilecek uygun bir blok ile atanmalıdır.
Bu sinyalin alabileceği değerler ve açıklamaları aşağıdaki gibidir:
0 CLOSED Bağlantı kapalı.
1 CONNECTING Bağlanıyor.
2 CONNECTED Bağlandı.
3 CLOSING Bağlantı kapatılıyor.
15 NAMEPLATE_SEND Nameplate bilgisi gönderiliyor.
16 NAMEPLATE_WAIT Nameplate bilgisi için bekleniyor.
17 NAMEPLATE_FAILED Nameplate bilgisi alınamadı (hata oluştu).
Not: CONNECTED (2) değeri alındığında, RTU ve röle arasındaki bağlantı başarılı bir şekilde sağlanmıştır.
CLOSED (0) veya CLOSING (3) değerleri alındığında, bağlantının kapalı veya kapanma aşamasında olduğu anlaşılır.
NAMEPLATE ile ilgili değerler (15-17), bağlantı sürecinde röle üzerindeki cihaz bilgileri alınırken kullanılır.
Read Trig Signal: Data nesnesini okumak için Telediagram’da ilişkilendirilecek tetik bloğu seçilir.
Write Trig Signal: Data nesnesine komut göndermek için Telediagram’da ilişkilendirilecek tetik bloğu seçilir.
Status Signal: Okuma veya yazma işlemlerinin durumunu takip etmek için kullanılır.
Telediagram üzerinden ilişkilendirilecek blok seçilir. Bu sinyalin alabileceği değerler ve açıklamaları aşağıdaki gibidir:
0: WAITING/FAIL, İstek yanıtı bekleniyor veya işlem başarısız oldu
1: OK, İstek başarıyla tamamlandı.
2: MISMATCH, Uyumsuzluk nedeniyle işlem başarısız oldu.
3: TIMEOUT, Zaman aşımı nedeniyle işlem başarısız oldu.
4: FAILED, Dahili hata nedeniyle işlem başarısız oldu.
100 ve üzeri: Kütüphane hatası nedeniyle işlem başarısız oldu. (Hata kodu: durum değeri + 100 olarak hesaplanabilir.)
Not: Status Signal değeri "1" (OK) olduğunda, okuma veya yazma işlemi başarıyla tamamlanmıştır. Değer "0" (WAITING/FAIL) olduğunda, işlem başarısız olmuş veya yanıt beklenmektedir.
Not: Status Signal 100 ve üzeri değer olduğunda hata kodu için CtrlErrCode Signal yazan değer kontrol edilmelidir.
CtrlErrCode da yazan Kütüphane Hataları ve açıklamaları aşağıdaki gibidir. Burada yazan hata kodlarına +100 değeri eklenerek bakılmalıdır. Örneğin IED_ERROR_NOT_CONNECTED kodu için okunacak değer 100+1 den 101 değeridir.
0 IED_ERROR_OK Hata yok, servis isteği başarıyla tamamlandı.
1 IED_ERROR_NOT_CONNECTED İstemci bağlı değil, servis isteği gerçekleştirilemiyor.
2 IED_ERROR_ALREADY_CONNECTED Bağlantı isteği başarısız, çünkü istemci zaten bağlı.
3 IED_ERROR_CONNECTION_LOST Bağlantı kaybedildi, servis isteği gerçekleştirilemiyor.
4 IED_ERROR_SERVICE_NOT_SUPPORTED İstemci veya sunucu tarafından desteklenmeyen servis veya parametre kullanılıyor.
5 IED_ERROR_CONNECTION_REJECTED Sunucu bağlantı isteğini reddetti.
6 IED_ERROR_OUTSTANDING_CALL_LIMIT_REACHED Maksimum eşzamanlı çağrı limiti aşıldı, yeni istek gönderilemiyor.
10 IED_ERROR_USER_PROVIDED_INVALID_ARGUMENT API fonksiyonuna geçersiz bir argüman ile çağrı yapıldı.
11 IED_ERROR_ENABLE_REPORT_FAILED_DATASET_MISMATCH Rapor etkinleştirme başarısız oldu, dataset uyuşmazlığı var.
12 IED_ERROR_OBJECT_REFERENCE_INVALID Nesne referansı geçersiz
13 IED_ERROR_UNEXPECTED_VALUE_RECEIVED Beklenmeyen tipte nesne alındı.
20 IED_ERROR_TIMEOUT Sunucu ile iletişim başarısız oldu, zaman aşımı meydana geldi.
21 IED_ERROR_ACCESS_DENIED Sunucu, nesneye veya servise erişimi reddetti.
22 IED_ERROR_OBJECT_DOES_NOT_EXIST Sunucu, talep edilen nesnenin mevcut olmadığını bildirdi.
23 IED_ERROR_OBJECT_EXISTS Sunucu, talep edilen nesnenin zaten mevcut olduğunu bildirdi.
24 IED_ERROR_OBJECT_ACCESS_UNSUPPORTED Sunucu, talep edilen erişim yöntemini desteklemiyor.
25 IED_ERROR_TYPE_INCONSISTENT Sunucu, talep edilen nesnenin beklenen tipte olmadığını bildirdi.
26 IED_ERROR_TEMPORARILY_UNAVAILABLE Nesne veya servis geçici olarak kullanılamaz.
27 IED_ERROR_OBJECT_UNDEFINED Talep edilen nesne sunucuda tanımlanmamış.
28 IED_ERROR_INVALID_ADDRESS Geçersiz adres hatası.
29 IED_ERROR_HARDWARE_FAULT Donanım hatası nedeniyle servis başarısız oldu.
30 IED_ERROR_TYPE_UNSUPPORTED Sunucu, talep edilen veri türünü desteklemiyor.
31 IED_ERROR_OBJECT_ATTRIBUTE_INCONSISTENT Sunucu, sağlanan nesne özelliklerinin tutarsız olduğunu bildirdi.
32 IED_ERROR_OBJECT_VALUE_INVALID Sunucu, sağlanan nesne değerinin geçersiz olduğunu bildirdi.
33 IED_ERROR_OBJECT_INVALIDATED Nesne geçersiz hale getirildi.
34 IED_ERROR_MALFORMED_MESSAGE Sunucudan alınan mesaj geçersiz biçimde.
98 IED_ERROR_SERVICE_NOT_IMPLEMENTED Servis sunucu tarafından uygulanmamış.
99 IED_ERROR_UNKNOWN Bilinmeyen hata oluştu.
- MMS_Type: Değişken tipi. Bu kısım projede seçilen data nesnesine göre otomatik güncellenir. Telediagramda ilişkilendirilecek blokların değişken tipi, burada belirlenen MMS tipine göre atanır.
Data Nesnesi Okuma Uygulama Örneği
Telediagram uygulaması açılır ve yeni bir proje oluşturulur.
MDV61850 Browser’de tanımlanan sinyaller, Telediagram’da uygun register tipleriyle ilişkilendirilir. Burada anlatılan örnekte aşağıda belirtilen registerlar kullanılmıştır:
- ConnectEnb Signal → Binary Register
- DevStatus Signal → Word Register
- Read Trig Signal, Write Trig Signal, Status Signal → Word Register
- Data Signal → Long Register (MMS Type kısmında yazan değişkene göre data signal kısmına telediagramdan blok eklenir.)
Telediagram'da tanımlanan bloklar, blok özellik tablosundan CSV formatına aktarılır.
MDV61850 Browser açılır ve RTU/PLC Integration bölümüne girilir.
Telediagram'dan alınan CSV dosyası içe aktarılır.
İçe aktarım tamamlandığında, bilgi ekranında bloklarla ilgili özellikler görüntülenir. Sağ ekranda bloklarla ilgili ayrıntılı bilgiler listelenir.
MDV61850 Browser içinde, etiketlerle eşleştirme işlemi aşağıdaki adımlarla gerçekleştirilir:
- Etiket eşleştirilmek istenen ilgili bölüme çift tıklanır.
- Açılan Etiket Listesi penceresinde, ilgili kısımla eşleştirilecek etiketler görüntülenir.
- Uygun etiket seçilerek ilgili kısımla eşleştirilir.
MDV61850 Browser’da eşleştirme işlemi tamamlandıktan sonra, yapılan konfigürasyon Excel formatına aktarılabilir. Dosya menüsünden veya dosya kısayolları üzerinden "Excele Aktar" seçeneği seçilir.
Açılan pencerede, Excel dosyasının kaydedileceği dosya yolu seçilir ve Kaydet butonuna tıklanır.
Telediagram’da IEC 61850 tablosu açılır ve MDV61850 Browser’dan alınan Excel dosyası tablonun altında yer alan import tables (append) from excel seçeneğinden içe aktarılır.
Not: Eğer önceden hazırlanmış bir IEC 61850 projesi varsa ve MDV61850 Browser üzerinden değişiklik yapıldıysa, sadece ilgili değişikliklerin tabloya eklenmesi için "Import Tables (Replace) from Excel" seçeneği kullanılır.
Excel dosyası içe aktarıldığında, IEC 61850 Tablosunda Browser’dan seçilen blokların otomatik olarak geldiği görülür.
Bu adımlar tamamlandığında, röle ile RTU arasındaki haberleşme için gerekli konfigürasyon tamamlanmış olur.
Son olarak, Telediagram’da yapılan RTU projesi cihaza yüklenir ve sistem çalışmaya hazır hale gelir.
MDV61850 Browser ve Telediagram ile yapılan konfigürasyon tamamlandıktan sonra, RTU ile röle arasındaki haberleşmenin başarılı olup olmadığını test etmek için aşağıdaki adımlar uygulanır:
- Telediagram üzerinden RTU cihazına bağlanılır ve online izleme açılır.
- RTU ile röle arasındaki haberleşmeyi başlatmak için ConnectEnb bloğuna 1 değeri gönderilir. RTU ve röle arasındaki haberleşme durumunu kontrol etmek için Dev Status bloğu takip edilir. Dev Status bloğunda "2" değeri görünüyorsa, haberleşme başarılı şekilde sağlanmıştır.
Data nesne değerini okumak için Read Trig bloğuna tetik gönderilir. Data Signal bloğundan, data nesne değeri okunur. Status bloğundan ise data nesne değerinin başarılı şekilde alınıp alınmadığı kontrol edilir.
Data Nesnesine Komut Gönderme
Telediagram araçlar altından MDV61850 Browser uygulaması açılır ve açılan Browser da önceden hazırlanan proje dosyası seçilir.
MDV61850 Browser'da komut gönderilmek istenen data nesneleri, sağ tarafta bulunan Data Nesneleri Listesi içinden çift tıklanarak seçilir. Seçilen nesneler, sağ tarafta bulunan Data Nesneleri Tablosu içinde görüntülenir.
Not: Sadece fonksiyon kodu CO olan data nesnelerine komut gönderimi yapılmaktadır.
Telediagram araçlar altından MDV61850 Browser uygulaması açılır ve açılan Browser da yeni bir proje oluşturulur veya önceden hazırlanan proje dosyası seçilir.
MDV61850 Browser'da data nesnesine komut göndermek için, sağ tarafta bulunan Data Nesneleri Listesinde yer alan fonksiyon kodu CO olan data nesnesine çift tıklanır. Bu işlem, ilgili nesneyi Data Nesneleri Tablosu’na ekleyecektir.
MDV61850 Browser’ın Connection bölümünde, röle ile RTU arasındaki bağlantıyı açıp kapatmak ve bağlantı durumunu takip etmek için aşağıdaki bloklar Telediagram üzerinden atanmalıdır:
ConnectEnb Signal: Röle ile bağlantıyı açıp kapatmak için (Data Nesnesi Okuma kısmında detaylı anlatılmıştır.)
DevStatus Signal: Bağlantı durumunu takip etmek için (Data Nesnesi Okuma kısmında detaylı anlatılmıştır.)
Write Trig Signal: Data nesnesine komut göndermek için tetik girişi
Status Signal: Data nesnesine komut gönderme durumunu takip etmek için (Data Nesnesi Okuma kısmında detaylı anlatılmıştır.)
CltModel: Kontrol modunu belirten parametredir ve aşağıdaki kontrol modlarından biri seçilebilir:
DO (Direct-Operate): Normal güvenlik önlemleriyle doğrudan kontrol sağlar.
SBO (Select-Before-Operate): Normal güvenlik önlemleriyle seç & çalıştır mantığıyla kontrol sağlar.
DOes (Direct-Operate with Enhanced Security): Gelişmiş güvenlik önlemleriyle doğrudan kontrol sağlar.
SBOes (Select-Before-Operate with Enhanced Security): Gelişmiş güvenlik önlemleriyle seç & çalıştır mantığıyla kontrol sağlar.
Data Signal: Röle üzerindeki ilgili data nesnesinin değeri bu blok üzerinden okunur. Telediagram üzerinden ilişkilendirilecek blok seçilir.
Enh CtrlCmdTerm Signal: Gelişmiş kontrol komutlarının sonlandırılmasını sağlamak için kullanılır. Komut işlemi tamamlandığında, bu sinyal devreye girer. Eğer kontrol komutu başarısız olursa, hata kodları CtrlErrCode Signal üzerinden takip edilebilir.
CtrlErrCode Signal: Kontrol komutlarının başarısız olması durumunda döndürülen hata nedenlerini açıklar. Telediagram üzerinden ilişkilendirilecek blok seçilir. Bu sinyalin alabileceği değerler ve açıklamaları aşağıdaki gibidir:
0 ADD_CAUSE_UNKNOWN Bilinmeyen hata.
1 ADD_CAUSE_NOT_SUPPORTED Desteklenmeyen işlem.
2 ADD_CAUSE_BLOCKED_BY_SWITCHING_HIERARCHY Anahtarlama hiyerarşisi tarafından engellendi.
3 ADD_CAUSE_SELECT_FAILED Seçim başarısız oldu.
4 ADD_CAUSE_INVALID_POSITION Geçersiz pozisyon.
5 ADD_CAUSE_POSITION_REACHED Pozisyon zaten ulaşılmış durumda.
6 ADD_CAUSE_PARAMETER_CHANGE_IN_EXECUTION Parametre değişikliği yürütme sırasında gerçekleşti.
7 ADD_CAUSE_STEP_LIMIT Adım sınırına ulaşıldı.
8 ADD_CAUSE_BLOCKED_BY_MODE Mod tarafından engellendi.
9 ADD_CAUSE_BLOCKED_BY_PROCESS Süreç tarafından engellendi.
10 ADD_CAUSE_BLOCKED_BY_INTERLOCKING Kilitleme mekanizması tarafından engellendi.
11 ADD_CAUSE_BLOCKED_BY_SYNCHROCHECK Senkron kontrolü tarafından engellendi.
12 ADD_CAUSE_COMMAND_ALREADY_IN_EXECUTION Komut zaten yürütülüyor.
13 ADD_CAUSE_BLOCKED_BY_HEALTH Sağlık durumu nedeniyle engellendi.
14 ADD_CAUSE_1_OF_N_CONTROL 1/N kontrol mekanizması nedeniyle engellendi.
15 ADD_CAUSE_ABORTION_BY_CANCEL İşlem iptal edildi.
16 ADD_CAUSE_TIME_LIMIT_OVER Zaman sınırı aşıldı.
17 ADD_CAUSE_ABORTION_BY_TRIP Trip nedeniyle işlem iptal edildi.
18 ADD_CAUSE_OBJECT_NOT_SELECTED Nesne seçilmedi.
19 ADD_CAUSE_OBJECT_ALREADY_SELECTED Nesne zaten seçili durumda.
20 ADD_CAUSE_NO_ACCESS_AUTHORITY Yetkisiz erişim.
21 ADD_CAUSE_ENDED_WITH_OVERSHOOT Fazla hareket nedeniyle işlem tamamlandı.
22 ADD_CAUSE_ABORTION_DUE_TO_DEVIATION Sapma nedeniyle işlem iptal edildi.
23 ADD_CAUSE_ABORTION_BY_COMMUNICATION_LOSS İletişim kaybı nedeniyle işlem iptal edildi.
24 ADD_CAUSE_ABORTION_BY_COMMAND Komut tarafından işlem iptal edildi.
25 ADD_CAUSE_NONE Hata yok.
26 ADD_CAUSE_INCONSISTENT_PARAMETERS Tutarsız parametreler nedeniyle işlem başarısız oldu.
27 ADD_CAUSE_LOCKED_BY_OTHER_CLIENT Başka bir istemci tarafından kilitlendi.
Özel 61850 Hata Kodları
100 E_61850CONTROL_ERROR_MODELMISMATCH Model uyuşmazlığı hatası.
101 E_61850CONTROL_ERROR_INITIALIZATION Başlatma hatası.
102 E_61850CONTROL_ERROR_TIMEOUT Zaman aşımı hatası.
Selection Type: Kontrol işlemlerinde kullanılacak seçim yöntemini belirtir.
With Value:Seçim işlemi sırasında hedef nesneye bir değer atanarak çalıştırılır.
Without Value: Seçim işlemi sadece nesne belirleyerek yapılır, değer belirleme sonraki adımda gerçekleştirilir.
Select-Before-Operate (SBO) mekanizmasının nasıl uygulanacağını tanımlar.Command Type Signal: IEC 61850 kontrol komutlarının türünü belirlemek için kullanılan bir sinyaldir. Bu sinyal, RTU veya SCADA sisteminin bir kontrol komutunu nasıl göndereceğini belirlemesini sağlar.
Data Nesnesine Komut Gönderme Uygulama Örneği
Telediagram uygulaması açılır ve yeni bir proje oluşturulur.
MDV61850 Browser’de tanımlanan sinyaller, Telediagram’da uygun register tipleriyle ilişkilendirilir. Burada anlatılan örnekte aşağıdaki değişkenler seçilmiştir:
- ConnectEnb Signal, Write Trig Signal → Binary Register
- Status Signal, Data Signal, → Word Register (Data Signal MMS Type kısmında yazan değişkene göre data signal kısmına telediagramdan blok eklenir.)
- CltModel: DO seçilir.
- Selection Type: Without Value seçilir.
Telediagram'da tanımlanan bloklar, blok özellik tablosundan CSV formatına aktarılır.
MDV61850 Browser açılır ve RTU/PLC Integration bölümüne girilir. Telediagram'dan alınan CSV dosyası içe aktarılır.
İçe aktarım tamamlandığında, bilgi ekranında bloklarla ilgili özellikler görüntülenir. Sağ ekranda bloklarla ilgili ayrıntılı bilgiler listelenir.
MDV61850 Browser içinde, etiketlerle eşleştirme işlemi aşağıdaki adımlarla gerçekleştirilir:
- Etiket eşleştirilmek istenen ilgili bölüme çift tıklanır.
- Açılan Etiket Listesi penceresinde, ilgili kısımla eşleştirilecek etiketler görüntülenir.
- Uygun etiket seçilerek ilgili kısımla eşleştirilir.
MDV61850 Browser’da eşleştirme işlemi tamamlandıktan sonra, yapılan konfigürasyon Excel formatına aktarılabilir. Dosya menüsünden "Excele Aktar" seçeneği seçilir.
Açılan pencerede, Excel dosyasının kaydedileceği dosya yolu seçilir ve Kaydet butonuna tıklanır.
Telediagram’da IEC 61850 tablosu açılır ve MDV61850 Browser’dan alınan Excel dosyası tablonun altında yer alan import tables (append) from excel seçeneğinden içe aktarılır.
Excel dosyası içe aktarıldığında, IEC 61850 Tablosunda Browser’dan seçilen blokların otomatik olarak geldiği görülür.
Bu adımlar tamamlandığında, röle ile RTU arasındaki haberleşme için gerekli konfigürasyon tamamlanmış olur.
Son olarak, Telediagram’da yapılan RTU projesi cihaza yüklenir ve sistem çalışmaya hazır hale gelir.
Telediagram üzerinden RTU cihazına bağlanılır ve online izleme açılır.
RTU ile röle arasındaki haberleşmeyi başlatmak için ConnectEnb bloğuna 1 değeri gönderilir. RTU ve röle arasındaki haberleşme durumunu kontrol etmek için Dev Status bloğu takip edilir. Dev Status bloğunda "2" değeri görünüyorsa, haberleşme başarılı şekilde sağlanmıştır.
Data nesnesine komut göndermek için Data Signal ile ilişkilendirilen bloğa değer girilir ve write trig bloğundan tetik gönderilir. Control Status ve Control Error bloğundan ise data nesnesine komut gönderimin başarılı olup olmadığı kontrol edilir.
Data Set
Telediagram araçlar altından MDV61850 Browser uygulaması açılır ve açılan Browser da yeni bir proje oluşturulur veya önceden hazırlanan proje dosyası seçilir.
MDV61850 Browser'da okunmak istenen data setler, sağ tarafta bulunan Data Sets Listesi içinden çift tıklanarak seçilir. Seçilen data setler, Data Setler Tablosu içinde görüntülenir.
Not: Data set okuma işleminin, data nesnesi okuma işleminden farkı; her bir data attribute için ayrı ayrı status signal, trig signal, rx time signal, rx count signal ve data set from report flag signal tanımlamaya gerek olmamasıdır.
MDV61850 Browser’ın Connection bölümünde, röle ile RTU arasındaki bağlantıyı açıp kapatmak ve bağlantı durumunu takip etmek için aşağıdaki bloklar Telediagram üzerinden atanmalıdır:
ConnectEnb Signal: Röle ile bağlantıyı açıp kapatmak için (Data Nesnesi Okuma başlığında detaylı anlatılmıştır.)
DevStatus Signal: Bağlantı durumunu takip etmek için (Data Nesnesi Okuma başlığında detaylı anlatılmıştır.)
Status Signal: Okuma işleminin durumunu takip etmek için kullanılır. Telediagram üzerinden ilişkilendirilecek blok seçilir. Bu sinyalin alabileceği değerler ve açıklamaları aşağıdaki gibidir:
0: WAITING/FAIL, İstek yanıtı bekleniyor veya işlem başarısız oldu
1: OK, İstek başarıyla tamamlandı.
2: MISMATCH, Uyumsuzluk nedeniyle işlem başarısız oldu.
3: TIMEOUT, Zaman aşımı nedeniyle işlem başarısız oldu.
4: FAILED, Dahili hata nedeniyle işlem başarısız oldu.
100 ve üzeri: Kütüphane hatası nedeniyle işlem başarısız oldu. (Hata kodu: durum değeri – 100 olarak hesaplanabilir.)
Trig Signal: Data setleri okumak için Telediagram’da ilişkilendirilecek tetik bloğu seçilir.
RxTime Signal: Veri alım zamanını göstermek için kullanılır.
RxCount Signal: Data set alım sayısını takip etmek için kullanılır.
Result Signal: Röle üzerindeki ilgili data sets değeri bu blok üzerinden okunur. Telediagram üzerinden ilişkilendirilecek blok seçilir.
MMS Type: Değişken tipi. Bu kısım projede seçilen data nesnesine göre otomatik güncellenir. (Data Nesnesi Okuma başlığında detaylı anlatılmıştır.)
DataSetFrom Report: Data setin raporlama mekanizması üzerinden alınıp alınmadığını göstermek için kullanılır.
Data Set Uygulama Örneği
Telediagram uygulaması açılır ve yeni bir proje oluşturulur.
MDV61850 Browser’de tanımlanan sinyaller, Telediagram’da uygun register tipleriyle ilişkilendirilir. Burada anlatılan örnekte aşağıdaki değişkenler seçilmiştir:
- ConnectEnb Signal → Binary Register
- DevStatus Signal → Word Register
- Status Signal, Trig Signal, Data Set From Report→ Word Register
- RxTime Signal, RxCount Signal → Long Register
- Result Signal → Long Register (MMS Type kısmında yazan değişkene göre data signal kısmına telediagramdan blok eklenir.)
Telediagram'da tanımlanan bloklar, blok özellik tablosundan CSV formatına aktarılır.
MDV61850 Browser açılır ve RTU/PLC Integration bölümüne girilir. Telediagram'dan alınan CSV dosyası içe aktarılır.
İçe aktarım tamamlandığında, bilgi ekranında bloklarla ilgili özellikler görüntülenir. Sağ ekranda bloklarla ilgili ayrıntılı bilgiler listelenir.
MDV61850 Browser içinde, etiketlerle eşleştirme işlemi aşağıdaki adımlarla gerçekleştirilir:
- Etiket eşleştirilmek istenen ilgili bölüme çift tıklanır.
- Açılan Etiket Listesi penceresinde, ilgili kısımla eşleştirilecek etiketler görüntülenir.
- Uygun etiket seçilerek ilgili kısımla eşleştirilir.
MDV61850 Browser’da eşleştirme işlemi tamamlandıktan sonra, yapılan konfigürasyon Excel formatına aktarılabilir. Dosya menüsünden "Excele Aktar" seçeneği seçilir.
Açılan pencerede, Excel dosyasının kaydedileceği dosya yolu seçilir ve Kaydet butonuna tıklanır.
Telediagram’da IEC 61850 tablosu açılır ve MDV61850 Browser’dan alınan Excel dosyası tablonun altında yer alan import tables (append) from excel seçeneğinden içe aktarılır.
Excel dosyası içe aktarıldığında, IEC 61850 Tablosunda Browser’dan seçilen blokların otomatik olarak geldiği görülür.
Bu adımlar tamamlandığında, röle ile RTU arasındaki haberleşme için gerekli konfigürasyon tamamlanmış olur.
Son olarak, Telediagram’da yapılan RTU projesi cihaza yüklenir ve sistem çalışmaya hazır hale gelir.
MDV61850 Browser ve Telediagram ile yapılan konfigürasyon tamamlandıktan sonra, RTU ile röle arasındaki haberleşmenin başarılı olup olmadığını test etmek için aşağıdaki adımlar uygulanır:
- Telediagram üzerinden RTU cihazına bağlanılır ve online izleme açılır.
- RTU ile röle arasındaki haberleşmeyi başlatmak için ConnectEnb bloğuna 1 değeri gönderilir. RTU ve röle arasındaki haberleşme durumunu kontrol etmek için Dev Status bloğu takip edilir. Dev Status bloğunda "2" değeri görünüyorsa, haberleşme başarılı şekilde sağlanmıştır.
- Data set değerini okumak için Trig bloğuna tetik gönderilir. Result Signal bloğundan, data set değeri okunur. Status bloğundan ise data set değerinin başarılı şekilde alınıp alınmadığı kontrol edilir.
Rapor Okuma
IEC 61850 protokolünde raporlar, data setleri tetik vermeden okumak için kullanılır.
Not: Raporları başarılı şekilde okuyabilmek için MDV61850 Browser’da hem data set hem de ilgili raporların seçilmesi gerekmektedir.
Telediagram araçlar altından MDV61850 Browser uygulaması açılır ve açılan Browser da yeni bir proje oluşturulur veya önceden hazırlanan proje dosyası seçilir.
Sol altta Reports bölümünde oluşturulan raporlar listelenir. Okunmak istenen rapor, çift tıklanarak sağ taraftaki Reports tablosuna eklenir. Reports tablosuna eklenen raporun DatasetRefPath ile Data Set Tablosuna eklenen dataset adının aynı olduğundan emin olunmalıdır.
Report Ref Path: Seçilen raporun dosya uzantısıdır.
Data Set Ref Path: İlgili raporun bağlı olduğu data set dosya uzantısıdır.
Trigger Type: Raporun hangi tetikleme koşullarında çalışacağını belirler. Trigger Type sütununa çift tıklanıldığında Şekil 45 de yer alan pop up ekranı açılmaktadır.
- TRG_OPT_DATA_CHANGED: Veri değişiminde gönder.
- TRG_OPT_QUALITY_CHANGED: Quality değişiminde gönder.
- TRG_OPT_DATA_UPDATE: Veri güncellendiğinde gönder.
- TRG_OPT_INTEGRITY: Periyodik olarak gönder.
- TRG_OPT_GI: Genel sorgu isteği geldiğinde gönder.
- Not: Aşağıdaki tablo, IEC 61850 protokolündeki Quality (Kalite) değerlerinin MDV61850 Browser içindeki RTU (Client) sistemine nasıl eşlendiğini gösterir. RTU sisteminde her kalite durumu belirli bir tam sayı değeri ile ifade edilir.
IsIndexed: Raporların indeksli olup olmadığını belirler.
- Indexed raporlar (Buffered Reports – BRCB), geçmiş olayları saklar ve belirli bir sıra ile işler.
- Unindexed raporlar (Unbuffered Reports – URCB), olayları sadece anlık olarak iletir.
- Eğer IsIndexed değeri 1 ise, Buffered Report kullanılır.
MaxIndex: Indeksli raporların maksimum indeks numarasını belirler. Buffered Reports (BRCB) kullanıldığında tutulan maksimum olay sayısını belirler. Eğer indeks değeri maksimuma ulaşırsa, eski kayıtlar silinir. Örneğin, 1000 olaylık bir tampon belleği varsa, en eski olay silinerek yeni gelen olay kaydedilir.
Conf Rev Check: Konfigürasyon revizyon kontrolünü etkinleştirir.
Conf Rev Number: Konfigürasyon revizyon numarasını belirtir.
IntPeriod: Raporun iletilme periyodunu belirler. Eğer veri periyodik olarak (trigger type TRG_OPT_INTEGRITY seçiliyse) gönderilecekse, Int Periyod sütununa periyodik gönderme süresi (ms cinsinden) girilmelidir.
Buffering Time: Bu parametre, buffered raporların verileri ne kadar süreyle saklayacağını belirler. BRCB kullanılıyorsa, olaylar belirli bir süre boyunca bellekte tutulur. Buffering Time artırılırsa, eski olayları daha uzun süre saklar. Eğer buffer taşarsa, Purge Buffer Signal ile manuel temizlenebilir.
Opt Fields: IEC 61850 raporlarının hangi ek alanları içereceğini belirler. Report Time Stamp, ConfRev.
Enable Signal: Raporun etkin olup olmadığını belirlemek için Telediagram üzerinden ilişkilendirilecek blok seçilir.
Status Signal: Raporun durumunu takip etmek için Telediagram üzerinden ilişkilendirilecek blok seçilir. Bu sinyalin alabileceği değerler ve açıklamaları aşağıdaki gibidir:
- INIT=0: Enable Signal’i bekleniyor.
- REGISTER=1: Rapor etkinleştirilmeye başlanıyor.
- WAITRCBVALUES=2: Rapor RCB okuma isteği gönderildi, yanıt bekleniyor.
- HASRCBVALUES=3: Rapor RCB okundu, etkinleştirme işlemi devam ediyor.
- WAITSETRCBVALUES=4: Rapor RCB güncellendi, sonuç bekleniyor.
- INSTALLED=5: Rapor kuruldu, rapor alımına hazır.
- ACTIVE=6: Rapor kuruldu ve en az bir rapor alındı.
- FAILEDINIT=7: Rapor etkinleştirme başarısız oldu. 60 saniye sonra cihaz yeniden deneyecek.
- FORCETOCLOSE=8: Rapor devre dışı bırakma isteği alındı, devre dışı bırakma başlatıldı.
- FORCETOCLOSE_WAITDISABLE=9: Devre dışı bırakma işlemi devam ediyor.
- FORCETOCLOSE_UNRESERVE=10: Devre dışı bırakma için rezervasyon kaldırılıyor.
- FORCETOCLOSE_WAITUNRESERVE=11: Devre dışı bırakma işlemi tamamlanıyor.
**Not**: ACTIVE (6) değeri, raporun başarıyla çalıştığını ve en az bir raporun alındığını gösterir. FAILEDINIT (7) değeri, rapor etkinleştirme işleminin başarısız olduğunu ve cihazın 60 saniye sonra tekrar deneyeceğini gösterir.
* FORCETOCLOSE (8-11) değerleri, raporun devre dışı bırakılma sürecinde olduğunu belirtir.
Send GI Signal: Eğer raporun tetikleme türü (Trigger Type) olarak GI seçildiyse Send GI Signal girişine bir tetik sinyali atanmalıdır. Bu girişe yükselen sinyal (1) uygulandığında, Genel Sorgu (General Interrogation - GI) isteği tetiklenir ve rapor gönderilir.
Purge Buffer Signal: Rapor kısmında tampon belleğin taşması (buffer overflow) durumunda belleği temizlemek için kullanılır. Eğer buffer overflow olursa kullanıcı Purge Buffer Signal ile ilişkilendirilen telediagram bloğunun girişine yükselen bir sinyal (1) uygulayarak tampon belleği manuel olarak temizleyebilir.
Ignored Report: İstemcinin rapor kontrol bloğu yapılandırma revizyonu uyumsuzluklarını nasıl ele aldığını belirler. Eğer rapor kontrol bloğu yapılandırma revizyonu uyumsuz ise, rapor işlenmez ve yok sayılır. IgnoredReportCount sinyali üzerinden, kaç adet raporun bu nedenle yok sayıldığı takip edilebilir.
Not: Sadece rapor seçildiğinde, Data Set Path kısmında ünlem işareti (!) oluşur. Raporun düzgün çalışabilmesi için, ilgili Data Set’in de browser’a eklenmesi gerekmektedir.
Data Set Seçili değil;
Data Set Seçili;
Not: Reports tablosuna eklenen raporun DatasetRefPath değeri ile Data Set Tablosuna eklenen dataset’in aynı olduğundan emin olun.
Rapor Okuma Uygulama Örneği
Data rapor okumak için Telediagram uygulaması açılır ve yeni bir proje oluşturulur.
MDV61850 Browser’de tanımlanan sinyaller, Telediagram’da uygun register tipleriyle ilişkilendirilir. Burada anlatılan örnekte aşağıdaki değişkenler seçilmiştir:
Röle ile bağlantı için bloklar:
- ConnectEnb Signal → Binary Register
- DevStatus Signal → Word Register
Data set tablosundaki bloklar:
- Status Signal, Trig Signal, Data Set From Report→ Word Register
- RxTime Signal, RxCount Signal → Long Register
- Result Signal → Long Register (MMS Type kısmında yazan değişkene göre data signal kısmına telediagramdan blok eklenir.)
Rapor tablosundaki bloklar:
- Enable Signal → Binary Register
- Status Signal, Send GI Signal, Purge Buffer Signal, Ignored Report Count → Word Register
Telediagram'da tanımlanan bloklar, blok özellik tablosundan CSV formatına aktarılır.
MDV61850 Browser açılır ve RTU/PLC Integration bölümüne girilir.
Telediagram'dan alınan CSV dosyası içe aktarılır.
İçe aktarım tamamlandığında, bilgi ekranında bloklarla ilgili özellikler görüntülenir. Sağ ekranda bloklarla ilgili ayrıntılı bilgiler listelenir.
MDV61850 Browser içinde, etiketlerle eşleştirme işlemi yapılmalıdır. Etiket eşleştirilmek istenen ilgili bölüme çift tıklanır. Açılan Etiket Listesi penceresinde, ilgili kısımla eşleştirilecek etiketler görüntülenir. Uygun etiket seçilerek ilgili kısımla eşleştirilir.
MDV61850 Browser’da eşleştirme işlemi tamamlandıktan sonra, yapılan konfigürasyon Excel formatına aktarılabilir. Dosya menüsünden "Excele Aktar" seçeneği seçilir.
Açılan pencerede, Excel dosyasının kaydedileceği dosya yolu seçilir ve Kaydet butonuna tıklanır.
Telediagram’da IEC 61850 tablosu açılır ve MDV61850 Browser’dan alınan Excel dosyası tablonun altında yer alan import tables (append) from excel seçeneğinden içe aktarılır.
Excel dosyası içe aktarıldığında, IEC 61850 Tablosunda Browser’dan seçilen blokların otomatik olarak geldiği görülür.
Bu adımlar tamamlandığında, röle ile RTU arasındaki haberleşme için gerekli konfigürasyon tamamlanmış olur.
Son olarak, Telediagram’da yapılan RTU projesi cihaza yüklenir ve sistem çalışmaya hazır hale gelir.
MDV61850 Browser ve Telediagram ile yapılan konfigürasyon tamamlandıktan sonra, RTU ile röle arasındaki haberleşmenin başarılı olup olmadığını test etmek için aşağıdaki adımlar uygulanır:
- Telediagram üzerinden RTU cihazına bağlanılır ve online izleme açılır.
- RTU ile röle arasındaki haberleşmeyi başlatmak için ConnectEnb bloğuna 1 değeri gönderilir. RTU ve röle arasındaki haberleşme durumunu kontrol etmek için Dev Status bloğu takip edilir. Dev Status bloğunda "2" değeri görünüyorsa, haberleşme başarılı şekilde sağlanmıştır.
- Rapor Enable etiketine 1 değeri gönderildiğinde, Rapor Status ve Data Set From Report blokları 6 değerini almalıdır. RxTime Signal’de, data set değerinin epoch time olarak okunma zamanı görünmelidir. Result Signal’den, data setin o anda aldığı değer okunmalıdır.
